Rulaganya diele tse o di filweng go dira temana e e utlwalang mo potsong 1-3
1. Diane a phamola kgetsana e le neng le katetse dilwana mo go yone la nthaga. 2. Re ne ra tshwara legodu le re le fitlhetseng mo ntlong. 3.Ka wela fa fatshe mme la betsega, la falola. 4. Ra le sokasoka mme ra le digela fa fatshe.
1 4 3 2
2 4 1 3
2 3 1 4
1 3 4 2
Rulaganya diele tse o di filweng go dira temana e e utlwalang mo potsong.
1. Baboni ba tiragalo ba mo itsese fa e tserwe ke borre bangwe ba ba belaesegang. 2. Lebang o fetile a soma koloi ya gagwe e khibidu fa gare ga tse dingwe fa pele ga marekisetso. 3. A lebaleba mo go tse di mmala o mohibidu. 4. Ya re a tswa mo marekisetsong, a fitlhela e seo fa neng a e tlogetse teng.
1 3 2 4
3 1 2 4
1 2 4 3
2 4 3 1
Rulaganya diele tse o di filweng go dira temana e e utlwalang mo potsong.
1. Nna ka tswa ka maemo a bobedi mo dikgaisanong tseo 2. Re tsile re tlhomagane fela. 3. Ka seka ka itse gore dinao tsa gagwe di ne tsa tlhoga diphuka leng. 4. Go ise go ye kae, ka bona a thula mogala ka sehuba.
2 3 4 1
1 2 3 4
3 2 4 1
4 3 2 1
Bala palo e e latelang mme morago o arabe dipotso tsedi latelang 4-14.
Diketekete tsa batho mo motseng wa Kamabura, mo lefatsheng la Zimbabwe, di dumela fa go nna dibidibidi tsa bosenang tshwaro mo nokeng ya Zambezi. Go tswa bogologolong mo ditsong tsa morafe wa Tonga, noka ya Zambezi e ne e tsewa e le legae la medimo ya morafe o, e go neng go dumelwa fa sebopego sa yone e le se se tshosang. Medimo e, e ne e farologanngwa go ya ka se go tseewang gore e kgona go se dira.
Ngwana mongwe le mongwe yo o neng a tsholelwa mo morafeng o, o ne a godisetswa mo tumelong e gore a boife medimo e go feta sengwe le sengwe mo lefatsheng, bogolo jang Nyaminyami. Bagolo ba ne ba gakolola bana ka dinako tsotlhe gore ga ba a tshwanela go umaka leina la ga Nyaminyami ba eme ka dinao, e sere gongwe ba latlhegelwa ke pono kana ba tlhagelwa ke mathata mangwe fela. Le fa go ntse jalo, go ne go na le batho ba ba seng kae ba ba iteilweng seatla, ba bone ba neng ba na le dipelaelo mo bonneteng jwa ditumelo tse.
Nyaminyami, yo o neng a tsewa e le modimo wa tshireletso, go ne go dumelwa fa sebopego sa gagwe e le sa motho mme bontlha bongwe jwa gagwe e le tlhapi. Mo gare ga medimo yotlhe, e ne e le ene yo o neng a agile mo melomong ya batho ka bontsi ka jaana go ne go kopiwa dilo tsa botlhokwa mo go ene. Le fa go ntse jalo, go ne go dumelwa go re e ne e re fa a ka tenwa ke lesika la motho, lo fele ka ntata ya mathata a a ka a lo kgobelelang a sena palo.
Ka ntlha ya ditumelo tse, batho ba Kamabura ba kile ba ikuela mo mmusong wa bone gore go thubiwe lebota lwa letamo la Kariba. Ba ne ba dumela gore nako e makgoa a neng a aga lobota lo,lo ile la kgaoganya noka ka bogare, Nyaminyami o ne a santse a etetse bontlha bongwe jwa Zambezi, ka jalo a kgaoganela ruri le mosadi wa gagwe. E ne e rile morago ga go agwa ga letamo, ga nna le thoromo ya lefatshe. Ya nna nako e tshadikgolo le nnakgolo ba segetsweng fa lefureng. Mongwe le mongwe wa bone a ntsha kitso ya gagwe ya ditso tsa noka ya Zambezi. Mongwe a re thoromo e, ke sekao sa gore mongwe o tsere bana ba kgwanyape. Yo mongwe a re dikubu di a bo di tennwe ke batho ba mekoro. Fela batho ka bontsi ba ne ba dumela gore ke sesupo sa gore Nyaminyami o a tshela e bile o galefile. Ba maranyane bone ba tlhalosa fa e le sesupo sa gore koketsego ya metsi mo letamong e dira gore matlapa a a ikadileng kwa tlase ga lone , a aroganngwe ke bokete jwa metsi.
Batho ba morafe wa Tonga ba ne ba agile go katoga noka ka ba ne ba tsaya gore go supa tlotlo le poifo ya medimo ya bone, ba ne ba sa tshwanela go nna go bapa le noka. Makgoa bone ka go tsaya ele dinaane fela, ba ikagela mo letshotshi la letamo ba okwa ke bontle jwa lobopo. Ya re ka nako ya thoromo e e neng ya diragala, ba ganyaolega botlhe ka malwapa fa batho bantsho ba itswela fela.
Malatsinyana morago ga thoromo e, ga bonwa basadi ba tlhomagane ba lebile kwa nokeng ya Zambezi, ba lebega ba utlwile botlhoko . Wa ntlha a feta a tshela bojalwa jo a neng a borwele mo nokeng mme a boela kwa kgotleng a sa gadime kwa morago.Ba bangwe ba tla ba tshela jwa bone mme ba dira jaaka wa ntlha.
Tiragalo e, e tsamaelana le ditumelo dingwe tsa Batswana .Mo merafeng mengwe ya Batswana, ene ere fa go le leuba ,pula e padile padi-padi ,basadi ba bopelele ka dinkgo tsa bojalwa ba tswa kwa kgosing ba leba kwa dithabeng.Go ne go sa tsamae mosadi mongwe le mongwe ebile go sa iwe kwa thabeng nngwe le nngwe.Gape gone go dumelwa gore fa e kare ba boa koo, mongwe a gadima kwa morago , dikopo tsa bone di ka se diragadiwe ka gone go tla bo go nyaditswe melawana ya tlotlo ya setso .
Morafe wa Tonga o ne o dumela gore Nyaminyami o ka dira eng fa batho ba ka mo tena?
O ka ba otlhaya
O ka omana le bone
O ka thuba mantswe
O ka batla bojalwa jo bontsi
Bala palo e e latelang mme morago o arabe dipotso tsedi latelang.
Diketekete tsa batho mo motseng wa Kamabura, mo lefatsheng la Zimbabwe, di dumela fa go nna dibidibidi tsa bosenang tshwaro mo nokeng ya Zambezi. Go tswa bogologolong mo ditsong tsa morafe wa Tonga, noka ya Zambezi e ne e tsewa e le legae la medimo ya morafe o, e go neng go dumelwa fa sebopego sa yone e le se se tshosang. Medimo e, e ne e farologanngwa go ya ka se go tseewang gore e kgona go se dira.
Ngwana mongwe le mongwe yo o neng a tsholelwa mo morafeng o, o ne a godisetswa mo tumelong e gore a boife medimo e go feta sengwe le sengwe mo lefatsheng, bogolo jang Nyaminyami. Bagolo ba ne ba gakolola bana ka dinako tsotlhe gore ga ba a tshwanela go umaka leina la ga Nyaminyami ba eme ka dinao, e sere gongwe ba latlhegelwa ke pono kana ba tlhagelwa ke mathata mangwe fela. Le fa go ntse jalo, go ne go na le batho ba ba seng kae ba ba iteilweng seatla, ba bone ba neng ba na le dipelaelo mo bonneteng jwa ditumelo tse.
Nyaminyami, yo o neng a tsewa e le modimo wa tshireletso, go ne go dumelwa fa sebopego sa gagwe e le sa motho mme bontlha bongwe jwa gagwe e le tlhapi. Mo gare ga medimo yotlhe, e ne e le ene yo o neng a agile mo melomong ya batho ka bontsi ka jaana go ne go kopiwa dilo tsa botlhokwa mo go ene. Le fa go ntse jalo, go ne go dumelwa go re e ne e re fa a ka tenwa ke lesika la motho, lo fele ka ntata ya mathata a a ka a lo kgobelelang a sena palo.
Ka ntlha ya ditumelo tse, batho ba Kamabura ba kile ba ikuela mo mmusong wa bone gore go thubiwe lebota lwa letamo la Kariba. Ba ne ba dumela gore nako e makgoa a neng a aga lobota lo,lo ile la kgaoganya noka ka bogare, Nyaminyami o ne a santse a etetse bontlha bongwe jwa Zambezi, ka jalo a kgaoganela ruri le mosadi wa gagwe. E ne e rile morago ga go agwa ga letamo, ga nna le thoromo ya lefatshe. Ya nna nako e tshadikgolo le nnakgolo ba segetsweng fa lefureng. Mongwe le mongwe wa bone a ntsha kitso ya gagwe ya ditso tsa noka ya Zambezi. Mongwe a re thoromo e, ke sekao sa gore mongwe o tsere bana ba kgwanyape. Yo mongwe a re dikubu di a bo di tennwe ke batho ba mekoro. Fela batho ka bontsi ba ne ba dumela gore ke sesupo sa gore Nyaminyami o a tshela e bile o galefile. Ba maranyane bone ba tlhalosa fa e le sesupo sa gore koketsego ya metsi mo letamong e dira gore matlapa a a ikadileng kwa tlase ga lone , a aroganngwe ke bokete jwa metsi.
Batho ba morafe wa Tonga ba ne ba agile go katoga noka ka ba ne ba tsaya gore go supa tlotlo le poifo ya medimo ya bone, ba ne ba sa tshwanela go nna go bapa le noka. Makgoa bone ka go tsaya ele dinaane fela, ba ikagela mo letshotshi la letamo ba okwa ke bontle jwa lobopo. Ya re ka nako ya thoromo e e neng ya diragala, ba ganyaolega botlhe ka malwapa fa batho bantsho ba itswela fela.
Malatsinyana morago ga thoromo e, ga bonwa basadi ba tlhomagane ba lebile kwa nokeng ya Zambezi, ba lebega ba utlwile botlhoko . Wa ntlha a feta a tshela bojalwa jo a neng a borwele mo nokeng mme a boela kwa kgotleng a sa gadime kwa morago.Ba bangwe ba tla ba tshela jwa bone mme ba dira jaaka wa ntlha.
Tiragalo e, e tsamaelana le ditumelo dingwe tsa Batswana .Mo merafeng mengwe ya Batswana, ene ere fa go le leuba ,pula e padile padi-padi ,basadi ba bopelele ka dinkgo tsa bojalwa ba tswa kwa kgosing ba leba kwa dithabeng.Go ne go sa tsamae mosadi mongwe le mongwe ebile go sa iwe kwa thabeng nngwe le nngwe.Gape gone go dumelwa gore fa e kare ba boa koo, mongwe a gadima kwa morago , dikopo tsa bone di ka se diragadiwe ka gone go tla bo go nyaditswe melawana ya tlotlo ya setso .
Kgang kgolo ya temana ya bobedi ke go.................
Nyatsa medimo mo go neng go dirwa ke bana
Go itsese bana ka fa medimo eleng bogale ka teng
Go rotloetsa bana go tshaba medimo
Go lemotsha batho ka medimo ya tshireletso
Bala palo e e latelang mme morago o arabe dipotso tsedi latelang.
Diketekete tsa batho mo motseng wa Kamabura, mo lefatsheng la Zimbabwe, di dumela fa go nna dibidibidi tsa bosenang tshwaro mo nokeng ya Zambezi. Go tswa bogologolong mo ditsong tsa morafe wa Tonga, noka ya Zambezi e ne e tsewa e le legae la medimo ya morafe o, e go neng go dumelwa fa sebopego sa yone e le se se tshosang. Medimo e, e ne e farologanngwa go ya ka se go tseewang gore e kgona go se dira.
Ngwana mongwe le mongwe yo o neng a tsholelwa mo morafeng o, o ne a godisetswa mo tumelong e gore a boife medimo e go feta sengwe le sengwe mo lefatsheng, bogolo jang Nyaminyami. Bagolo ba ne ba gakolola bana ka dinako tsotlhe gore ga ba a tshwanela go umaka leina la ga Nyaminyami ba eme ka dinao, e sere gongwe ba latlhegelwa ke pono kana ba tlhagelwa ke mathata mangwe fela. Le fa go ntse jalo, go ne go na le batho ba ba seng kae ba ba iteilweng seatla, ba bone ba neng ba na le dipelaelo mo bonneteng jwa ditumelo tse.
Nyaminyami, yo o neng a tsewa e le modimo wa tshireletso, go ne go dumelwa fa sebopego sa gagwe e le sa motho mme bontlha bongwe jwa gagwe e le tlhapi. Mo gare ga medimo yotlhe, e ne e le ene yo o neng a agile mo melomong ya batho ka bontsi ka jaana go ne go kopiwa dilo tsa botlhokwa mo go ene. Le fa go ntse jalo, go ne go dumelwa go re e ne e re fa a ka tenwa ke lesika la motho, lo fele ka ntata ya mathata a a ka a lo kgobelelang a sena palo.
Ka ntlha ya ditumelo tse, batho ba Kamabura ba kile ba ikuela mo mmusong wa bone gore go thubiwe lebota lwa letamo la Kariba. Ba ne ba dumela gore nako e makgoa a neng a aga lobota lo,lo ile la kgaoganya noka ka bogare, Nyaminyami o ne a santse a etetse bontlha bongwe jwa Zambezi, ka jalo a kgaoganela ruri le mosadi wa gagwe. E ne e rile morago ga go agwa ga letamo, ga nna le thoromo ya lefatshe. Ya nna nako e tshadikgolo le nnakgolo ba segetsweng fa lefureng. Mongwe le mongwe wa bone a ntsha kitso ya gagwe ya ditso tsa noka ya Zambezi. Mongwe a re thoromo e, ke sekao sa gore mongwe o tsere bana ba kgwanyape. Yo mongwe a re dikubu di a bo di tennwe ke batho ba mekoro. Fela batho ka bontsi ba ne ba dumela gore ke sesupo sa gore Nyaminyami o a tshela e bile o galefile. Ba maranyane bone ba tlhalosa fa e le sesupo sa gore koketsego ya metsi mo letamong e dira gore matlapa a a ikadileng kwa tlase ga lone , a aroganngwe ke bokete jwa metsi.
Batho ba morafe wa Tonga ba ne ba agile go katoga noka ka ba ne ba tsaya gore go supa tlotlo le poifo ya medimo ya bone, ba ne ba sa tshwanela go nna go bapa le noka. Makgoa bone ka go tsaya ele dinaane fela, ba ikagela mo letshotshi la letamo ba okwa ke bontle jwa lobopo. Ya re ka nako ya thoromo e e neng ya diragala, ba ganyaolega botlhe ka malwapa fa batho bantsho ba itswela fela.
Malatsinyana morago ga thoromo e, ga bonwa basadi ba tlhomagane ba lebile kwa nokeng ya Zambezi, ba lebega ba utlwile botlhoko . Wa ntlha a feta a tshela bojalwa jo a neng a borwele mo nokeng mme a boela kwa kgotleng a sa gadime kwa morago.Ba bangwe ba tla ba tshela jwa bone mme ba dira jaaka wa ntlha.
Tiragalo e, e tsamaelana le ditumelo dingwe tsa Batswana .Mo merafeng mengwe ya Batswana, ene ere fa go le leuba ,pula e padile padi-padi ,basadi ba bopelele ka dinkgo tsa bojalwa ba tswa kwa kgosing ba leba kwa dithabeng.Go ne go sa tsamae mosadi mongwe le mongwe ebile go sa iwe kwa thabeng nngwe le nngwe.Gape gone go dumelwa gore fa e kare ba boa koo, mongwe a gadima kwa morago , dikopo tsa bone di ka se diragadiwe ka gone go tla bo go nyaditswe melawana ya tlotlo ya setso .
Nyaminyami o ne a bidiwa modimo wa tshireletso ka gore ........................
E ne e le ene fela modimo o o neng a ratiwa
Sebopego sa gagwe se ne se tshosa thata
O ne a na le nonofo e kgolo thata
O ne a direla batho dilo tsa botlhokwatlhokwa
Bala palo e e latelang mme morago o arabe dipotso tsedi latelang.
Diketekete tsa batho mo motseng wa Kamabura, mo lefatsheng la Zimbabwe, di dumela fa go nna dibidibidi tsa bosenang tshwaro mo nokeng ya Zambezi. Go tswa bogologolong mo ditsong tsa morafe wa Tonga, noka ya Zambezi e ne e tsewa e le legae la medimo ya morafe o, e go neng go dumelwa fa sebopego sa yone e le se se tshosang. Medimo e, e ne e farologanngwa go ya ka se go tseewang gore e kgona go se dira.
Ngwana mongwe le mongwe yo o neng a tsholelwa mo morafeng o, o ne a godisetswa mo tumelong e gore a boife medimo e go feta sengwe le sengwe mo lefatsheng, bogolo jang Nyaminyami. Bagolo ba ne ba gakolola bana ka dinako tsotlhe gore ga ba a tshwanela go umaka leina la ga Nyaminyami ba eme ka dinao, e sere gongwe ba latlhegelwa ke pono kana ba tlhagelwa ke mathata mangwe fela. Le fa go ntse jalo, go ne go na le batho ba ba seng kae ba ba iteilweng seatla, ba bone ba neng ba na le dipelaelo mo bonneteng jwa ditumelo tse.
Nyaminyami, yo o neng a tsewa e le modimo wa tshireletso, go ne go dumelwa fa sebopego sa gagwe e le sa motho mme bontlha bongwe jwa gagwe e le tlhapi. Mo gare ga medimo yotlhe, e ne e le ene yo o neng a agile mo melomong ya batho ka bontsi ka jaana go ne go kopiwa dilo tsa botlhokwa mo go ene. Le fa go ntse jalo, go ne go dumelwa go re e ne e re fa a ka tenwa ke lesika la motho, lo fele ka ntata ya mathata a a ka a lo kgobelelang a sena palo.
Ka ntlha ya ditumelo tse, batho ba Kamabura ba kile ba ikuela mo mmusong wa bone gore go thubiwe lebota lwa letamo la Kariba. Ba ne ba dumela gore nako e makgoa a neng a aga lobota lo,lo ile la kgaoganya noka ka bogare, Nyaminyami o ne a santse a etetse bontlha bongwe jwa Zambezi, ka jalo a kgaoganela ruri le mosadi wa gagwe. E ne e rile morago ga go agwa ga letamo, ga nna le thoromo ya lefatshe. Ya nna nako e tshadikgolo le nnakgolo ba segetsweng fa lefureng. Mongwe le mongwe wa bone a ntsha kitso ya gagwe ya ditso tsa noka ya Zambezi. Mongwe a re thoromo e, ke sekao sa gore mongwe o tsere bana ba kgwanyape. Yo mongwe a re dikubu di a bo di tennwe ke batho ba mekoro. Fela batho ka bontsi ba ne ba dumela gore ke sesupo sa gore Nyaminyami o a tshela e bile o galefile. Ba maranyane bone ba tlhalosa fa e le sesupo sa gore koketsego ya metsi mo letamong e dira gore matlapa a a ikadileng kwa tlase ga lone , a aroganngwe ke bokete jwa metsi.
Batho ba morafe wa Tonga ba ne ba agile go katoga noka ka ba ne ba tsaya gore go supa tlotlo le poifo ya medimo ya bone, ba ne ba sa tshwanela go nna go bapa le noka. Makgoa bone ka go tsaya ele dinaane fela, ba ikagela mo letshotshi la letamo ba okwa ke bontle jwa lobopo. Ya re ka nako ya thoromo e e neng ya diragala, ba ganyaolega botlhe ka malwapa fa batho bantsho ba itswela fela.
Malatsinyana morago ga thoromo e, ga bonwa basadi ba tlhomagane ba lebile kwa nokeng ya Zambezi, ba lebega ba utlwile botlhoko . Wa ntlha a feta a tshela bojalwa jo a neng a borwele mo nokeng mme a boela kwa kgotleng a sa gadime kwa morago.Ba bangwe ba tla ba tshela jwa bone mme ba dira jaaka wa ntlha.
Tiragalo e, e tsamaelana le ditumelo dingwe tsa Batswana .Mo merafeng mengwe ya Batswana, ene ere fa go le leuba ,pula e padile padi-padi ,basadi ba bopelele ka dinkgo tsa bojalwa ba tswa kwa kgosing ba leba kwa dithabeng.Go ne go sa tsamae mosadi mongwe le mongwe ebile go sa iwe kwa thabeng nngwe le nngwe.Gape gone go dumelwa gore fa e kare ba boa koo, mongwe a gadima kwa morago , dikopo tsa bone di ka se diragadiwe ka gone go tla bo go nyaditswe melawana ya tlotlo ya setso . .
Fa gotwe Nyaminyami o ne a agile mo melomong ya batho ka bontsi, go tewa ba ne ba nna ba .................
Mo akantse
Bua ka ene
Mo omanya
Ithuta ka ene
Bala palo e e latelang mme morago o arabe dipotso tsedi latelang.
Diketekete tsa batho mo motseng wa Kamabura, mo lefatsheng la Zimbabwe, di dumela fa go nna dibidibidi tsa bosenang tshwaro mo nokeng ya Zambezi. Go tswa bogologolong mo ditsong tsa morafe wa Tonga, noka ya Zambezi e ne e tsewa e le legae la medimo ya morafe o, e go neng go dumelwa fa sebopego sa yone e le se se tshosang. Medimo e, e ne e farologanngwa go ya ka se go tseewang gore e kgona go se dira.
Ngwana mongwe le mongwe yo o neng a tsholelwa mo morafeng o, o ne a godisetswa mo tumelong e gore a boife medimo e go feta sengwe le sengwe mo lefatsheng, bogolo jang Nyaminyami. Bagolo ba ne ba gakolola bana ka dinako tsotlhe gore ga ba a tshwanela go umaka leina la ga Nyaminyami ba eme ka dinao, e sere gongwe ba latlhegelwa ke pono kana ba tlhagelwa ke mathata mangwe fela. Le fa go ntse jalo, go ne go na le batho ba ba seng kae ba ba iteilweng seatla, ba bone ba neng ba na le dipelaelo mo bonneteng jwa ditumelo tse.
Nyaminyami, yo o neng a tsewa e le modimo wa tshireletso, go ne go dumelwa fa sebopego sa gagwe e le sa motho mme bontlha bongwe jwa gagwe e le tlhapi. Mo gare ga medimo yotlhe, e ne e le ene yo o neng a agile mo melomong ya batho ka bontsi ka jaana go ne go kopiwa dilo tsa botlhokwa mo go ene. Le fa go ntse jalo, go ne go dumelwa go re e ne e re fa a ka tenwa ke lesika la motho, lo fele ka ntata ya mathata a a ka a lo kgobelelang a sena palo.
Ka ntlha ya ditumelo tse, batho ba Kamabura ba kile ba ikuela mo mmusong wa bone gore go thubiwe lebota lwa letamo la Kariba. Ba ne ba dumela gore nako e makgoa a neng a aga lobota lo,lo ile la kgaoganya noka ka bogare, Nyaminyami o ne a santse a etetse bontlha bongwe jwa Zambezi, ka jalo a kgaoganela ruri le mosadi wa gagwe. E ne e rile morago ga go agwa ga letamo, ga nna le thoromo ya lefatshe. Ya nna nako e tshadikgolo le nnakgolo ba segetsweng fa lefureng. Mongwe le mongwe wa bone a ntsha kitso ya gagwe ya ditso tsa noka ya Zambezi. Mongwe a re thoromo e, ke sekao sa gore mongwe o tsere bana ba kgwanyape. Yo mongwe a re dikubu di a bo di tennwe ke batho ba mekoro. Fela batho ka bontsi ba ne ba dumela gore ke sesupo sa gore Nyaminyami o a tshela e bile o galefile. Ba maranyane bone ba tlhalosa fa e le sesupo sa gore koketsego ya metsi mo letamong e dira gore matlapa a a ikadileng kwa tlase ga lone , a aroganngwe ke bokete jwa metsi.
Batho ba morafe wa Tonga ba ne ba agile go katoga noka ka ba ne ba tsaya gore go supa tlotlo le poifo ya medimo ya bone, ba ne ba sa tshwanela go nna go bapa le noka. Makgoa bone ka go tsaya ele dinaane fela, ba ikagela mo letshotshi la letamo ba okwa ke bontle jwa lobopo. Ya re ka nako ya thoromo e e neng ya diragala, ba ganyaolega botlhe ka malwapa fa batho bantsho ba itswela fela.
Malatsinyana morago ga thoromo e, ga bonwa basadi ba tlhomagane ba lebile kwa nokeng ya Zambezi, ba lebega ba utlwile botlhoko . Wa ntlha a feta a tshela bojalwa jo a neng a borwele mo nokeng mme a boela kwa kgotleng a sa gadime kwa morago.Ba bangwe ba tla ba tshela jwa bone mme ba dira jaaka wa ntlha.
Tiragalo e, e tsamaelana le ditumelo dingwe tsa Batswana .Mo merafeng mengwe ya Batswana, ene ere fa go le leuba ,pula e padile padi-padi ,basadi ba bopelele ka dinkgo tsa bojalwa ba tswa kwa kgosing ba leba kwa dithabeng.Go ne go sa tsamae mosadi mongwe le mongwe ebile go sa iwe kwa thabeng nngwe le nngwe.Gape gone go dumelwa gore fa e kare ba boa koo, mongwe a gadima kwa morago , dikopo tsa bone di ka se diragadiwe ka gone go tla bo go nyaditswe melawana ya tlotlo ya setso .
Go ya ka polelo e, selo se se dirileng gore Nyaminyami a kgaoganele le mosadi wa gagwe ruri ke ...................
Makgoa a neng a tla mo Kamabura
Gore a etele ntlheng engwe ya Zambezi
Go elela ga metsi ga noka
Go tlala ga noka ya Zambezi
Bala palo e e latelang mme morago o arabe dipotso tsedi latelang.
Diketekete tsa batho mo motseng wa Kamabura, mo lefatsheng la Zimbabwe, di dumela fa go nna dibidibidi tsa bosenang tshwaro mo nokeng ya Zambezi. Go tswa bogologolong mo ditsong tsa morafe wa Tonga, noka ya Zambezi e ne e tsewa e le legae la medimo ya morafe o, e go neng go dumelwa fa sebopego sa yone e le se se tshosang. Medimo e, e ne e farologanngwa go ya ka se go tseewang gore e kgona go se dira.
Ngwana mongwe le mongwe yo o neng a tsholelwa mo morafeng o, o ne a godisetswa mo tumelong e gore a boife medimo e go feta sengwe le sengwe mo lefatsheng, bogolo jang Nyaminyami. Bagolo ba ne ba gakolola bana ka dinako tsotlhe gore ga ba a tshwanela go umaka leina la ga Nyaminyami ba eme ka dinao, e sere gongwe ba latlhegelwa ke pono kana ba tlhagelwa ke mathata mangwe fela. Le fa go ntse jalo, go ne go na le batho ba ba seng kae ba ba iteilweng seatla, ba bone ba neng ba na le dipelaelo mo bonneteng jwa ditumelo tse.
Nyaminyami, yo o neng a tsewa e le modimo wa tshireletso, go ne go dumelwa fa sebopego sa gagwe e le sa motho mme bontlha bongwe jwa gagwe e le tlhapi. Mo gare ga medimo yotlhe, e ne e le ene yo o neng a agile mo melomong ya batho ka bontsi ka jaana go ne go kopiwa dilo tsa botlhokwa mo go ene. Le fa go ntse jalo, go ne go dumelwa go re e ne e re fa a ka tenwa ke lesika la motho, lo fele ka ntata ya mathata a a ka a lo kgobelelang a sena palo.
Ka ntlha ya ditumelo tse, batho ba Kamabura ba kile ba ikuela mo mmusong wa bone gore go thubiwe lebota lwa letamo la Kariba. Ba ne ba dumela gore nako e makgoa a neng a aga lobota lo,lo ile la kgaoganya noka ka bogare, Nyaminyami o ne a santse a etetse bontlha bongwe jwa Zambezi, ka jalo a kgaoganela ruri le mosadi wa gagwe. E ne e rile morago ga go agwa ga letamo, ga nna le thoromo ya lefatshe. Ya nna nako e tshadikgolo le nnakgolo ba segetsweng fa lefureng. Mongwe le mongwe wa bone a ntsha kitso ya gagwe ya ditso tsa noka ya Zambezi. Mongwe a re thoromo e, ke sekao sa gore mongwe o tsere bana ba kgwanyape. Yo mongwe a re dikubu di a bo di tennwe ke batho ba mekoro. Fela batho ka bontsi ba ne ba dumela gore ke sesupo sa gore Nyaminyami o a tshela e bile o galefile. Ba maranyane bone ba tlhalosa fa e le sesupo sa gore koketsego ya metsi mo letamong e dira gore matlapa a a ikadileng kwa tlase ga lone , a aroganngwe ke bokete jwa metsi.
Batho ba morafe wa Tonga ba ne ba agile go katoga noka ka ba ne ba tsaya gore go supa tlotlo le poifo ya medimo ya bone, ba ne ba sa tshwanela go nna go bapa le noka. Makgoa bone ka go tsaya ele dinaane fela, ba ikagela mo letshotshi la letamo ba okwa ke bontle jwa lobopo. Ya re ka nako ya thoromo e e neng ya diragala, ba ganyaolega botlhe ka malwapa fa batho bantsho ba itswela fela.
Malatsinyana morago ga thoromo e, ga bonwa basadi ba tlhomagane ba lebile kwa nokeng ya Zambezi, ba lebega ba utlwile botlhoko . Wa ntlha a feta a tshela bojalwa jo a neng a borwele mo nokeng mme a boela kwa kgotleng a sa gadime kwa morago.Ba bangwe ba tla ba tshela jwa bone mme ba dira jaaka wa ntlha.
Tiragalo e, e tsamaelana le ditumelo dingwe tsa Batswana .Mo merafeng mengwe ya Batswana, ene ere fa go le leuba ,pula e padile padi-padi ,basadi ba bopelele ka dinkgo tsa bojalwa ba tswa kwa kgosing ba leba kwa dithabeng.Go ne go sa tsamae mosadi mongwe le mongwe ebile go sa iwe kwa thabeng nngwe le nngwe.Gape gone go dumelwa gore fa e kare ba boa koo, mongwe a gadima kwa morago , dikopo tsa bone di ka se diragadiwe ka gone go tla bo go nyaditswe melawana ya tlotlo ya setso .
Fa go twe tshadikgolo le nnakgolo babo ba segetswe fa lefureng go raya gore ba .......................
Palelwa ke go bua ka ntlha ya letshogo
Patelediwa go bua dilo tse dintsi
Bona sebaka sa go bua se ba se itseng
Bua dilo tse di senang boammaruri
Bala palo e e latelang mme morago o arabe dipotso tsedi latelang.
Diketekete tsa batho mo motseng wa Kamabura, mo lefatsheng la Zimbabwe, di dumela fa go nna dibidibidi tsa bosenang tshwaro mo nokeng ya Zambezi. Go tswa bogologolong mo ditsong tsa morafe wa Tonga, noka ya Zambezi e ne e tsewa e le legae la medimo ya morafe o, e go neng go dumelwa fa sebopego sa yone e le se se tshosang. Medimo e, e ne e farologanngwa go ya ka se go tseewang gore e kgona go se dira.
Ngwana mongwe le mongwe yo o neng a tsholelwa mo morafeng o, o ne a godisetswa mo tumelong e gore a boife medimo e go feta sengwe le sengwe mo lefatsheng, bogolo jang Nyaminyami. Bagolo ba ne ba gakolola bana ka dinako tsotlhe gore ga ba a tshwanela go umaka leina la ga Nyaminyami ba eme ka dinao, e sere gongwe ba latlhegelwa ke pono kana ba tlhagelwa ke mathata mangwe fela. Le fa go ntse jalo, go ne go na le batho ba ba seng kae ba ba iteilweng seatla, ba bone ba neng ba na le dipelaelo mo bonneteng jwa ditumelo tse.
Nyaminyami, yo o neng a tsewa e le modimo wa tshireletso, go ne go dumelwa fa sebopego sa gagwe e le sa motho mme bontlha bongwe jwa gagwe e le tlhapi. Mo gare ga medimo yotlhe, e ne e le ene yo o neng a agile mo melomong ya batho ka bontsi ka jaana go ne go kopiwa dilo tsa botlhokwa mo go ene. Le fa go ntse jalo, go ne go dumelwa go re e ne e re fa a ka tenwa ke lesika la motho, lo fele ka ntata ya mathata a a ka a lo kgobelelang a sena palo.
Ka ntlha ya ditumelo tse, batho ba Kamabura ba kile ba ikuela mo mmusong wa bone gore go thubiwe lebota lwa letamo la Kariba. Ba ne ba dumela gore nako e makgoa a neng a aga lobota lo,lo ile la kgaoganya noka ka bogare, Nyaminyami o ne a santse a etetse bontlha bongwe jwa Zambezi, ka jalo a kgaoganela ruri le mosadi wa gagwe. E ne e rile morago ga go agwa ga letamo, ga nna le thoromo ya lefatshe. Ya nna nako e tshadikgolo le nnakgolo ba segetsweng fa lefureng. Mongwe le mongwe wa bone a ntsha kitso ya gagwe ya ditso tsa noka ya Zambezi. Mongwe a re thoromo e, ke sekao sa gore mongwe o tsere bana ba kgwanyape. Yo mongwe a re dikubu di a bo di tennwe ke batho ba mekoro. Fela batho ka bontsi ba ne ba dumela gore ke sesupo sa gore Nyaminyami o a tshela e bile o galefile. Ba maranyane bone ba tlhalosa fa e le sesupo sa gore koketsego ya metsi mo letamong e dira gore matlapa a a ikadileng kwa tlase ga lone , a aroganngwe ke bokete jwa metsi.
Batho ba morafe wa Tonga ba ne ba agile go katoga noka ka ba ne ba tsaya gore go supa tlotlo le poifo ya medimo ya bone, ba ne ba sa tshwanela go nna go bapa le noka. Makgoa bone ka go tsaya ele dinaane fela, ba ikagela mo letshotshi la letamo ba okwa ke bontle jwa lobopo. Ya re ka nako ya thoromo e e neng ya diragala, ba ganyaolega botlhe ka malwapa fa batho bantsho ba itswela fela.
Malatsinyana morago ga thoromo e, ga bonwa basadi ba tlhomagane ba lebile kwa nokeng ya Zambezi, ba lebega ba utlwile botlhoko . Wa ntlha a feta a tshela bojalwa jo a neng a borwele mo nokeng mme a boela kwa kgotleng a sa gadime kwa morago.Ba bangwe ba tla ba tshela jwa bone mme ba dira jaaka wa ntlha.
Tiragalo e, e tsamaelana le ditumelo dingwe tsa Batswana .Mo merafeng mengwe ya Batswana, ene ere fa go le leuba ,pula e padile padi-padi ,basadi ba bopelele ka dinkgo tsa bojalwa ba tswa kwa kgosing ba leba kwa dithabeng.Go ne go sa tsamae mosadi mongwe le mongwe ebile go sa iwe kwa thabeng nngwe le nngwe.Gape gone go dumelwa gore fa e kare ba boa koo, mongwe a gadima kwa morago , dikopo tsa bone di ka se diragadiwe ka gone go tla bo go nyaditswe melawana ya tlotlo ya setso .
Morago ga gore go agiwe letamo, lefatshe le ne la roroma ka ntlha ya go...............................
Galefa ga dikubu di tennwe ke batho ba mekoro
Tenega ga kgwenyape e tseetswe bana ke batho
Galefa ga ga Nyaminyami a kgaogantswe le mosadi
Oketsega ga metsi mo nokeng ya Zambezi
Bala palo e e latelang mme morago o arabe dipotso tsedi latelang.
Diketekete tsa batho mo motseng wa Kamabura, mo lefatsheng la Zimbabwe, di dumela fa go nna dibidibidi tsa bosenang tshwaro mo nokeng ya Zambezi. Go tswa bogologolong mo ditsong tsa morafe wa Tonga, noka ya Zambezi e ne e tsewa e le legae la medimo ya morafe o, e go neng go dumelwa fa sebopego sa yone e le se se tshosang. Medimo e, e ne e farologanngwa go ya ka se go tseewang gore e kgona go se dira.
Ngwana mongwe le mongwe yo o neng a tsholelwa mo morafeng o, o ne a godisetswa mo tumelong e gore a boife medimo e go feta sengwe le sengwe mo lefatsheng, bogolo jang Nyaminyami. Bagolo ba ne ba gakolola bana ka dinako tsotlhe gore ga ba a tshwanela go umaka leina la ga Nyaminyami ba eme ka dinao, e sere gongwe ba latlhegelwa ke pono kana ba tlhagelwa ke mathata mangwe fela. Le fa go ntse jalo, go ne go na le batho ba ba seng kae ba ba iteilweng seatla, ba bone ba neng ba na le dipelaelo mo bonneteng jwa ditumelo tse.
Nyaminyami, yo o neng a tsewa e le modimo wa tshireletso, go ne go dumelwa fa sebopego sa gagwe e le sa motho mme bontlha bongwe jwa gagwe e le tlhapi. Mo gare ga medimo yotlhe, e ne e le ene yo o neng a agile mo melomong ya batho ka bontsi ka jaana go ne go kopiwa dilo tsa botlhokwa mo go ene. Le fa go ntse jalo, go ne go dumelwa go re e ne e re fa a ka tenwa ke lesika la motho, lo fele ka ntata ya mathata a a ka a lo kgobelelang a sena palo.
Ka ntlha ya ditumelo tse, batho ba Kamabura ba kile ba ikuela mo mmusong wa bone gore go thubiwe lebota lwa letamo la Kariba. Ba ne ba dumela gore nako e makgoa a neng a aga lobota lo,lo ile la kgaoganya noka ka bogare, Nyaminyami o ne a santse a etetse bontlha bongwe jwa Zambezi, ka jalo a kgaoganela ruri le mosadi wa gagwe. E ne e rile morago ga go agwa ga letamo, ga nna le thoromo ya lefatshe. Ya nna nako e tshadikgolo le nnakgolo ba segetsweng fa lefureng. Mongwe le mongwe wa bone a ntsha kitso ya gagwe ya ditso tsa noka ya Zambezi. Mongwe a re thoromo e, ke sekao sa gore mongwe o tsere bana ba kgwanyape. Yo mongwe a re dikubu di a bo di tennwe ke batho ba mekoro. Fela batho ka bontsi ba ne ba dumela gore ke sesupo sa gore Nyaminyami o a tshela e bile o galefile. Ba maranyane bone ba tlhalosa fa e le sesupo sa gore koketsego ya metsi mo letamong e dira gore matlapa a a ikadileng kwa tlase ga lone , a aroganngwe ke bokete jwa metsi.
Batho ba morafe wa Tonga ba ne ba agile go katoga noka ka ba ne ba tsaya gore go supa tlotlo le poifo ya medimo ya bone, ba ne ba sa tshwanela go nna go bapa le noka. Makgoa bone ka go tsaya ele dinaane fela, ba ikagela mo letshotshi la letamo ba okwa ke bontle jwa lobopo. Ya re ka nako ya thoromo e e neng ya diragala, ba ganyaolega botlhe ka malwapa fa batho bantsho ba itswela fela.
Malatsinyana morago ga thoromo e, ga bonwa basadi ba tlhomagane ba lebile kwa nokeng ya Zambezi, ba lebega ba utlwile botlhoko . Wa ntlha a feta a tshela bojalwa jo a neng a borwele mo nokeng mme a boela kwa kgotleng a sa gadime kwa morago.Ba bangwe ba tla ba tshela jwa bone mme ba dira jaaka wa ntlha.
Tiragalo e, e tsamaelana le ditumelo dingwe tsa Batswana .Mo merafeng mengwe ya Batswana, ene ere fa go le leuba ,pula e padile padi-padi ,basadi ba bopelele ka dinkgo tsa bojalwa ba tswa kwa kgosing ba leba kwa dithabeng.Go ne go sa tsamae mosadi mongwe le mongwe ebile go sa iwe kwa thabeng nngwe le nngwe.Gape gone go dumelwa gore fa e kare ba boa koo, mongwe a gadima kwa morago , dikopo tsa bone di ka se diragadiwe ka gone go tla bo go nyaditswe melawana ya tlotlo ya setso .
Go ganyaolega go kaya eng mo polelong e?
Bontsintsi jo batho ba suleng ka jone
Go fuduga ga dithotho tsotlhe fela
Pitlagano e batho ba neng bale mo go yone
Go siya ga batho ba sa gadime kwa morago
Bala palo e e latelang mme morago o arabe dipotso tsedi latelang.
Diketekete tsa batho mo motseng wa Kamabura, mo lefatsheng la Zimbabwe, di dumela fa go nna dibidibidi tsa bosenang tshwaro mo nokeng ya Zambezi. Go tswa bogologolong mo ditsong tsa morafe wa Tonga, noka ya Zambezi e ne e tsewa e le legae la medimo ya morafe o, e go neng go dumelwa fa sebopego sa yone e le se se tshosang. Medimo e, e ne e farologanngwa go ya ka se go tseewang gore e kgona go se dira.
Ngwana mongwe le mongwe yo o neng a tsholelwa mo morafeng o, o ne a godisetswa mo tumelong e gore a boife medimo e go feta sengwe le sengwe mo lefatsheng, bogolo jang Nyaminyami. Bagolo ba ne ba gakolola bana ka dinako tsotlhe gore ga ba a tshwanela go umaka leina la ga Nyaminyami ba eme ka dinao, e sere gongwe ba latlhegelwa ke pono kana ba tlhagelwa ke mathata mangwe fela. Le fa go ntse jalo, go ne go na le batho ba ba seng kae ba ba iteilweng seatla, ba bone ba neng ba na le dipelaelo mo bonneteng jwa ditumelo tse.
Nyaminyami, yo o neng a tsewa e le modimo wa tshireletso, go ne go dumelwa fa sebopego sa gagwe e le sa motho mme bontlha bongwe jwa gagwe e le tlhapi. Mo gare ga medimo yotlhe, e ne e le ene yo o neng a agile mo melomong ya batho ka bontsi ka jaana go ne go kopiwa dilo tsa botlhokwa mo go ene. Le fa go ntse jalo, go ne go dumelwa go re e ne e re fa a ka tenwa ke lesika la motho, lo fele ka ntata ya mathata a a ka a lo kgobelelang a sena palo.
Ka ntlha ya ditumelo tse, batho ba Kamabura ba kile ba ikuela mo mmusong wa bone gore go thubiwe lebota lwa letamo la Kariba. Ba ne ba dumela gore nako e makgoa a neng a aga lobota lo,lo ile la kgaoganya noka ka bogare, Nyaminyami o ne a santse a etetse bontlha bongwe jwa Zambezi, ka jalo a kgaoganela ruri le mosadi wa gagwe. E ne e rile morago ga go agwa ga letamo, ga nna le thoromo ya lefatshe. Ya nna nako e tshadikgolo le nnakgolo ba segetsweng fa lefureng. Mongwe le mongwe wa bone a ntsha kitso ya gagwe ya ditso tsa noka ya Zambezi. Mongwe a re thoromo e, ke sekao sa gore mongwe o tsere bana ba kgwanyape. Yo mongwe a re dikubu di a bo di tennwe ke batho ba mekoro. Fela batho ka bontsi ba ne ba dumela gore ke sesupo sa gore Nyaminyami o a tshela e bile o galefile. Ba maranyane bone ba tlhalosa fa e le sesupo sa gore koketsego ya metsi mo letamong e dira gore matlapa a a ikadileng kwa tlase ga lone , a aroganngwe ke bokete jwa metsi.
Batho ba morafe wa Tonga ba ne ba agile go katoga noka ka ba ne ba tsaya gore go supa tlotlo le poifo ya medimo ya bone, ba ne ba sa tshwanela go nna go bapa le noka. Makgoa bone ka go tsaya ele dinaane fela, ba ikagela mo letshotshi la letamo ba okwa ke bontle jwa lobopo. Ya re ka nako ya thoromo e e neng ya diragala, ba ganyaolega botlhe ka malwapa fa batho bantsho ba itswela fela.
Malatsinyana morago ga thoromo e, ga bonwa basadi ba tlhomagane ba lebile kwa nokeng ya Zambezi, ba lebega ba utlwile botlhoko . Wa ntlha a feta a tshela bojalwa jo a neng a borwele mo nokeng mme a boela kwa kgotleng a sa gadime kwa morago.Ba bangwe ba tla ba tshela jwa bone mme ba dira jaaka wa ntlha.
Tiragalo e, e tsamaelana le ditumelo dingwe tsa Batswana .Mo merafeng mengwe ya Batswana, ene ere fa go le leuba ,pula e padile padi-padi ,basadi ba bopelele ka dinkgo tsa bojalwa ba tswa kwa kgosing ba leba kwa dithabeng.Go ne go sa tsamae mosadi mongwe le mongwe ebile go sa iwe kwa thabeng nngwe le nngwe.Gape gone go dumelwa gore fa e kare ba boa koo, mongwe a gadima kwa morago , dikopo tsa bone di ka se diragadiwe ka gone go tla bo go nyaditswe melawana ya tlotlo ya setso .
Lebaka le le dirileng gore makgowa ba age go bapa le noka ke gore ba ne ba .................................
Batla go bona Nyaminyami
Kgatlhiwa ke bontle jwa lefelo
Sa boife medimo ya Kamabura
Sena fa ba ka agang teng
Bala palo e e latelang mme morago o arabe dipotso tsedi latelang.
Diketekete tsa batho mo motseng wa Kamabura, mo lefatsheng la Zimbabwe, di dumela fa go nna dibidibidi tsa bosenang tshwaro mo nokeng ya Zambezi. Go tswa bogologolong mo ditsong tsa morafe wa Tonga, noka ya Zambezi e ne e tsewa e le legae la medimo ya morafe o, e go neng go dumelwa fa sebopego sa yone e le se se tshosang. Medimo e, e ne e farologanngwa go ya ka se go tseewang gore e kgona go se dira.
Ngwana mongwe le mongwe yo o neng a tsholelwa mo morafeng o, o ne a godisetswa mo tumelong e gore a boife medimo e go feta sengwe le sengwe mo lefatsheng, bogolo jang Nyaminyami. Bagolo ba ne ba gakolola bana ka dinako tsotlhe gore ga ba a tshwanela go umaka leina la ga Nyaminyami ba eme ka dinao, e sere gongwe ba latlhegelwa ke pono kana ba tlhagelwa ke mathata mangwe fela. Le fa go ntse jalo, go ne go na le batho ba ba seng kae ba ba iteilweng seatla, ba bone ba neng ba na le dipelaelo mo bonneteng jwa ditumelo tse.
Nyaminyami, yo o neng a tsewa e le modimo wa tshireletso, go ne go dumelwa fa sebopego sa gagwe e le sa motho mme bontlha bongwe jwa gagwe e le tlhapi. Mo gare ga medimo yotlhe, e ne e le ene yo o neng a agile mo melomong ya batho ka bontsi ka jaana go ne go kopiwa dilo tsa botlhokwa mo go ene. Le fa go ntse jalo, go ne go dumelwa go re e ne e re fa a ka tenwa ke lesika la motho, lo fele ka ntata ya mathata a a ka a lo kgobelelang a sena palo.
Ka ntlha ya ditumelo tse, batho ba Kamabura ba kile ba ikuela mo mmusong wa bone gore go thubiwe lebota lwa letamo la Kariba. Ba ne ba dumela gore nako e makgoa a neng a aga lobota lo,lo ile la kgaoganya noka ka bogare, Nyaminyami o ne a santse a etetse bontlha bongwe jwa Zambezi, ka jalo a kgaoganela ruri le mosadi wa gagwe. E ne e rile morago ga go agwa ga letamo, ga nna le thoromo ya lefatshe. Ya nna nako e tshadikgolo le nnakgolo ba segetsweng fa lefureng. Mongwe le mongwe wa bone a ntsha kitso ya gagwe ya ditso tsa noka ya Zambezi. Mongwe a re thoromo e, ke sekao sa gore mongwe o tsere bana ba kgwanyape. Yo mongwe a re dikubu di a bo di tennwe ke batho ba mekoro. Fela batho ka bontsi ba ne ba dumela gore ke sesupo sa gore Nyaminyami o a tshela e bile o galefile. Ba maranyane bone ba tlhalosa fa e le sesupo sa gore koketsego ya metsi mo letamong e dira gore matlapa a a ikadileng kwa tlase ga lone , a aroganngwe ke bokete jwa metsi.
Batho ba morafe wa Tonga ba ne ba agile go katoga noka ka ba ne ba tsaya gore go supa tlotlo le poifo ya medimo ya bone, ba ne ba sa tshwanela go nna go bapa le noka. Makgoa bone ka go tsaya ele dinaane fela, ba ikagela mo letshotshi la letamo ba okwa ke bontle jwa lobopo. Ya re ka nako ya thoromo e e neng ya diragala, ba ganyaolega botlhe ka malwapa fa batho bantsho ba itswela fela.
Malatsinyana morago ga thoromo e, ga bonwa basadi ba tlhomagane ba lebile kwa nokeng ya Zambezi, ba lebega ba utlwile botlhoko . Wa ntlha a feta a tshela bojalwa jo a neng a borwele mo nokeng mme a boela kwa kgotleng a sa gadime kwa morago.Ba bangwe ba tla ba tshela jwa bone mme ba dira jaaka wa ntlha.
Tiragalo e, e tsamaelana le ditumelo dingwe tsa Batswana .Mo merafeng mengwe ya Batswana, ene ere fa go le leuba ,pula e padile padi-padi ,basadi ba bopelele ka dinkgo tsa bojalwa ba tswa kwa kgosing ba leba kwa dithabeng.Go ne go sa tsamae mosadi mongwe le mongwe ebile go sa iwe kwa thabeng nngwe le nngwe.Gape gone go dumelwa gore fa e kare ba boa koo, mongwe a gadima kwa morago , dikopo tsa bone di ka se diragadiwe ka gone go tla bo go nyaditswe melawana ya tlotlo ya setso .
Ke lefoko lefe mo polelong e le le go kaelang fa makgowa a ne a sa tlotle ditumelo tsa morafe wa Tonga......................
Dinaane
Maranyane
Diketekete
Dipelaelo
Bala palo e e latelang mme morago o arabe dipotso tsedi latelang.
Diketekete tsa batho mo motseng wa Kamabura, mo lefatsheng la Zimbabwe, di dumela fa go nna dibidibidi tsa bosenang tshwaro mo nokeng ya Zambezi. Go tswa bogologolong mo ditsong tsa morafe wa Tonga, noka ya Zambezi e ne e tsewa e le legae la medimo ya morafe o, e go neng go dumelwa fa sebopego sa yone e le se se tshosang. Medimo e, e ne e farologanngwa go ya ka se go tseewang gore e kgona go se dira.
Ngwana mongwe le mongwe yo o neng a tsholelwa mo morafeng o, o ne a godisetswa mo tumelong e gore a boife medimo e go feta sengwe le sengwe mo lefatsheng, bogolo jang Nyaminyami. Bagolo ba ne ba gakolola bana ka dinako tsotlhe gore ga ba a tshwanela go umaka leina la ga Nyaminyami ba eme ka dinao, e sere gongwe ba latlhegelwa ke pono kana ba tlhagelwa ke mathata mangwe fela. Le fa go ntse jalo, go ne go na le batho ba ba seng kae ba ba iteilweng seatla, ba bone ba neng ba na le dipelaelo mo bonneteng jwa ditumelo tse.
Nyaminyami, yo o neng a tsewa e le modimo wa tshireletso, go ne go dumelwa fa sebopego sa gagwe e le sa motho mme bontlha bongwe jwa gagwe e le tlhapi. Mo gare ga medimo yotlhe, e ne e le ene yo o neng a agile mo melomong ya batho ka bontsi ka jaana go ne go kopiwa dilo tsa botlhokwa mo go ene. Le fa go ntse jalo, go ne go dumelwa go re e ne e re fa a ka tenwa ke lesika la motho, lo fele ka ntata ya mathata a a ka a lo kgobelelang a sena palo.
Ka ntlha ya ditumelo tse, batho ba Kamabura ba kile ba ikuela mo mmusong wa bone gore go thubiwe lebota lwa letamo la Kariba. Ba ne ba dumela gore nako e makgoa a neng a aga lobota lo,lo ile la kgaoganya noka ka bogare, Nyaminyami o ne a santse a etetse bontlha bongwe jwa Zambezi, ka jalo a kgaoganela ruri le mosadi wa gagwe. E ne e rile morago ga go agwa ga letamo, ga nna le thoromo ya lefatshe. Ya nna nako e tshadikgolo le nnakgolo ba segetsweng fa lefureng. Mongwe le mongwe wa bone a ntsha kitso ya gagwe ya ditso tsa noka ya Zambezi. Mongwe a re thoromo e, ke sekao sa gore mongwe o tsere bana ba kgwanyape. Yo mongwe a re dikubu di a bo di tennwe ke batho ba mekoro. Fela batho ka bontsi ba ne ba dumela gore ke sesupo sa gore Nyaminyami o a tshela e bile o galefile. Ba maranyane bone ba tlhalosa fa e le sesupo sa gore koketsego ya metsi mo letamong e dira gore matlapa a a ikadileng kwa tlase ga lone , a aroganngwe ke bokete jwa metsi.
Batho ba morafe wa Tonga ba ne ba agile go katoga noka ka ba ne ba tsaya gore go supa tlotlo le poifo ya medimo ya bone, ba ne ba sa tshwanela go nna go bapa le noka. Makgoa bone ka go tsaya ele dinaane fela, ba ikagela mo letshotshi la letamo ba okwa ke bontle jwa lobopo. Ya re ka nako ya thoromo e e neng ya diragala, ba ganyaolega botlhe ka malwapa fa batho bantsho ba itswela fela.
Malatsinyana morago ga thoromo e, ga bonwa basadi ba tlhomagane ba lebile kwa nokeng ya Zambezi, ba lebega ba utlwile botlhoko . Wa ntlha a feta a tshela bojalwa jo a neng a borwele mo nokeng mme a boela kwa kgotleng a sa gadime kwa morago.Ba bangwe ba tla ba tshela jwa bone mme ba dira jaaka wa ntlha.
Tiragalo e, e tsamaelana le ditumelo dingwe tsa Batswana .Mo merafeng mengwe ya Batswana, ene ere fa go le leuba ,pula e padile padi-padi ,basadi ba bopelele ka dinkgo tsa bojalwa ba tswa kwa kgosing ba leba kwa dithabeng.Go ne go sa tsamae mosadi mongwe le mongwe ebile go sa iwe kwa thabeng nngwe le nngwe.Gape gone go dumelwa gore fa e kare ba boa koo, mongwe a gadima kwa morago , dikopo tsa bone di ka se diragadiwe ka gone go tla bo go nyaditswe melawana ya tlotlo ya setso .
Fa o bona batho ba Kamabura, ba ne ba kare ke eng se se dirileng gore makgowa baswe ka tsela e ba suleng ka yone .................................
Go aga go bapa le metsi
Go sa boifeng medimo ya morafe wa Kamabura.
Go itlhokomolosa go ikuela ga merafe kwa kgosing
Go rata go tshamekela mo metsing
Bala leboko le o bo o araba dipotso15-17.
Leungo le le molemo la pelo dumela Goroga o fokotse bogale Apesa lefatshe kobo ya gago ya kutlwano Tsena ka maatla merafe e utlwane
Merafe e kgaogantswe ke letlhoo Ngwana o rema motsadi ka selepe Bana ba motho ba remana ditlhogo Ba tlhoka kagiso bo ba naya kutlwano
Batho amogelang kagiso motswedi wa lorato A kagiso e jalwe go fele kilano Go omana le go lwa go fele Batho ba tshele ka kagiso
(Leboko le tserwe mo Lentswe la Balepi ka T.L. Tsamba (1998).)
Mo temaneng ya ntlha, mmoki o diritse lefoko lefe go raya kagiso?
Leungo
Kutlwano
Kobo
Maatla
Bala leboko le o bo o araba dipotso.
Leungo le le molemo la pelo dumela Goroga o fokotse bogale Apesa lefatshe kobo ya gago ya kutlwano Tsena ka maatla merafe e utlwane
Merafe e kgaogantswe ke letlhoo Ngwana o rema motsadi ka selepe Bana ba motho ba remana ditlhogo Ba tlhoka kagiso bo ba naya kutlwano
Batho amogelang kagiso motswedi wa lorato A kagiso e jalwe go fele kilano Go omana le go lwa go fele Batho ba tshele ka kagiso
(Leboko le tserwe mo Lentswe la Balepi ka T.L. Tsamba (1998).)
Mmoki wa leboko le, o ikutlwa jang?
O tshogile
O itumetse
O tenegile
O utlwile botlhoko
Bala leboko le o bo o araba dipotso.
Leungo le le molemo la pelo dumela Goroga o fokotse bogale Apesa lefatshe kobo ya gago ya kutlwano Tsena ka maatla merafe e utlwane
Merafe e kgaogantswe ke letlhoo Ngwana o rema motsadi ka selepe Bana ba motho ba remana ditlhogo Ba tlhoka kagiso bo ba naya kutlwano
Batho amogelang kagiso motswedi wa lorato A kagiso e jalwe go fele kilano Go omana le go lwa go fele Batho ba tshele ka kagiso
(Leboko le tserwe mo Lentswe la Balepi ka T.L. Tsamba (1998).)
Ke sefe seele se se supang mothofatso mo dieleng tse di latelang?
Bana ba motho ba remana ditlhogo
Go omana le go lwa go fele
Goroga o fokotse bogale
Merafe e kgaogantswe ke letlhoo.
Ranolela seele se se filweng mo setswaneng
There is no river across the road
Ga gona noka, tlola tsela
Ga gona noka ka kwa ga tsela
Noka e kgakala le tsela
Noka e ntlha engwe ya tsela
Tlhopha seele se se ranolelang seele se se ageletsweng mo sekgoeng
Phenyo was sleeping beside the fire in the house
The warmth of the fire made Phenyo to fall asleep next to the fire
It was warm in the house, so Phenyo found himself asleep
It was warm in the house such that Phenyo fell asleep beside the fire
Tlhopha seele se se ranolelang seele se se ageletsweng mo sekgoeng
The funeral will be held tomorrow and all the relatives from different places have arrived
The relatives have arrived from different places although the funeral will be held tomorrow
The funeral will be held tomorrow because all the relatives have arrived from different places.
All the relatives will arrive from different places so the funeral will be held tomorrow
Dirisa motshameko wa mafoko o o latelang go araba dipotso 21-24. Mo tseleng ya ntlha e e kwa godimo, bala mabokoso a le mararo o simolola ka lebokoso la ntlha go tswa molemeng. Lefoko le le simololang gone fa o emeng teng go ya kwa bofelong jwa tsela e, ke lefe?
Ela
Mofero
Mouwane
Lelemela
Dirisa motshameko wa mafoko o o latelang go araba dipotso. Lefoko “Dibe,” le le mo tseleng ya boferabongwe mo ditseleng tse di yang kwa tlase, le lebagane le lefoko lefe ka fa molemeng?
Tsaya
Leka
Mela
Tala
Dirisa motshameko wa mafoko o o latelang go araba dipotso. Bala ditselana di le thataro go tswa kwa godimo, o bo o batla lebokoso le le nan le F. Go tswa mo lebokosong a le mararo o ya kwa molemeng. O se ka wa balela la F. Go tswa foo, bala a le mabedi go ya kwa tlase o sa balele le le o tswang mo go lone. Tlhaka e e mo lebokosong le le mo mojeng wa lebokoso le o emeng mo go lone ke efe?
S
N
U
P
Dirisa motshameko wa mafoko o o latelang go araba dipotso. Simolola mo lebokosong la bofelo le le mo tseleng e e kwa tlase. Bala mabokoso a le mararo o ya kwa molemeng, o balela le le o simololang mo go lone. Go tswa fa o emeng teng, tsamaela kwa godimo lebokoso le le lengwe. Ke lefoko lefe go tswa kwa molemeng le le felelang fa o emeng teng?
